O πιο πολυσυζητημένος και μυστηριώδης μηχανισμός στον κόσμο σήμερα είναι ο Seiko Spring Drive. Οι περισσότεροι τον συνδέουν με τη high-end μάρκα το Grand Seiko, ενω τώρα ο spring drive είναι διαθέσιμoς και σε άλλα Seikos, όπως το Ananta, τα Galante και τα Credor. Όμως, παρά την επιτυχία και τη φήμη αυτού του ριζοσπαστικού μηχανισμού και του σχεδιασμού του, πολύ λίγοι συλλέκτες ρολογιών καταλαβαίνουν πραγματικά πώς λειτουργεί.
Εισαγωγή
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: τι είναι spring drive; Είναι μια ριζικά νέα σχεδίαση για ένα μηχανισμό ρολογιού. Στην πραγματικότητα, είναι η πιο ριζική αλλαγή της ωρολογοποιίας από την κυκλοφορία του quartz που έκανε το ντεμπούτο του στο πρώτο ρολόι χειρός, το 1969, και όχι συμπτωματικά, η επανάσταση του quartz είχε επίσης δημιουργηθεί από τη Seiko.
Υπεραπλουστευμένα, ο spring drive συνδυάζει την ακρίβεια του χαλαζία με τη μηχανική ομορφιά ενός μηχανικού μηχανισμού ώστε να δημιουργηθεί κάτι εντελώς νέο. Σχεδόν ολόκληρος ο μηχανισμός είναι μηχανικός, δεν διαφέρει ουσιαστικά από τη μηχανισμό 9S55 των Grand Seiko. Αλλά ένα μικρό, αλλά πολύ σημαντικό, κομμάτι της μηχανικής κίνησης έχει αντικατασταθεί: το escapement. Στη θέση του βρίσκεται σήμερα ο ρυθμιστής tri-Synchro regulator, το κλειδί για ολόκληρο το σχεδιασμό. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι μηχανισμοί είναι κατασκευασμένοι όμορφα, αυτόματοι ή χειροκίνητοι, σχεδόν εντελώς μηχανικοί αλλά και εξαιρετικά ακριβείς. Ο spring drive έχει επίσης κι άλλα μοναδικά πλεονεκτήματα: η κίνηση του δευτερολεπτοδείκτη είναι απόλυτα ομαλή και το ρολόι είναι αθόρυβο.
Πώς γίνεται;
Ας ξεκινήσουμε με το εύκολο μέρος, το οποίο είναι συγχρόνως πραγματικά περίπλοκο. Αυτό το μέρος είναι η μηχανική πλευρά, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του μηχανισμού spring drive.
Εδώ μπορούμε να δούμε το ρότορα, ένα βάρος ταλάντωσης που χρησιμοποιήθηκε για να κουρδίζει το ρολόι με την κίνηση του χρήστη. Ίσως να αναρωτιέστε πώς αυτό το συστατικό διαφέρει στο μηχανισμό του spring drive από ένα άλλο high-end αυτόματο ρολόι, και η απάντηση θα ήταν ότι δεν διαφέρει. Όπως σχεδόν όλα τα Seiko, εκτός από την 9S65 και 9S85, ο spring drive χρησιμοποιεί τον απίστευτα κομψό "μαγικό μοχλό (magic lever )" που κουρδίζει το σύστημα.
[size=8pt]Magic Lever[/size]
Αυτό το σύστημα επιτρέπει στον ρότορα να κουρδίζει το ρολόι ανεξάρτητα από το αν ο δρομέας μετακινείται δεξιόστροφα ή αριστερόστροφα με ένα ελάχιστο αριθμό εξαρτημάτων και πολυπλοκότητας. Σχεδόν όλοι οι μηχανισμοί spring drive είναι αυτόματοι, αλλά υπάρχει ένας μικρός αριθμός που είναι κουρδιστοί.
Η κινητήρια δύναμη (mainspring) είναι επίσης λίγο πολύ ίδια με εκείνη ενός συνηθισμένου high-end μηχανικού ρολογιού. Xρησιμοποιεί την τεχνολογία της Seiko, κράμα Spron, η οποία επιτρέπει, όπως ο 9S65, να επιτευχθεί ένα εντυπωσιακό απόθεμα ισχύος 72 ωρών, αλλά είναι λειτουργικά πανομοιότυπο με οποιοδήποτε άλλο high-end μηχανικό ρολόι.
Έτσι, ο spring drive, μέχρι στιγμής, είναι απλώς ένας συνηθισμένος high-end αυτόματος μηχανισμός. Εκεί που είναι όλες οι αλλαγές είναι στον ρυθμιστή tri-Synchro regulator (TSR). O TSR ρυθμίζει τρία διαφορετικά είδη ενέργειας - κινητική, ηλεκτρική και ηλεκτρομαγνητική. Αλλά πριν καταλάβουμε γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό, θα πρέπει να ρίξετε μια ματιά στο συμβατικό σχεδιασμό που αντικαθιστά.
Αυτό που ψάχνουμε είναι στον τροχό ισορροπίας (balance wheel) από το μηχανισμό του Grand Seiko 9S65. Αυτό είναι βασικά το ίδιο σχέδιο που θα βρείτε σε πολλά μεγάλα ρολόγια, όπως Zenith, A. Lange & Sohne, ETA και Vacheron Constantin για να αναφέρουμε μόνο μερικά. Ο τροχός ισορροπίας ταλαντεύεται μπρος και πίσω πολύ γρήγορα, και κάθε ταλάντευση και επιστροφή, επιτρέπει στη διαφυγή να προχωρήσει ένα βήμα, παρέχοντας στιγμιαία ενέργεια στο υπόλοιπο ρολόι με αποτέλεσμα την κίνηση των δεικτών . Το escapement , εν ολίγοις, είναι το τμήμα του μηχανικoύ ρολογιού που κρατά το χρόνο - όλα τα εξαρτήματα πριν από αυτό λειτουργούν γι’αυτό, και όλα τα εξαρτήματα μετά από αυτό ελέγχονται από αυτό. Είναι ο εγκέφαλος.
Παρ’ όλη την ομορφιά και ακρίβεια του, ο μηχανισμός των ρολογιών είναι πολύ ευαίσθητος σε κάθε είδους περιβαλλοντικές επιδράσεις που του προκαλούν αστάθεια. Αλλαγή στη θέση του ρολογιού σημαίνει ότι ο μηχανισμός επηρεάζεται από τη βαρύτητα με διαφορετικούς τρόπους, προκαλώντας τελικά το ρολόι να συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά όταν είναι σε διαφορετικές θέσεις σε σχέση με τη γη. Η δόνηση μπορεί να προκαλέσει στο μηχανισμό να επιταχυνθεί. Το ποσό της ενέργειας στο mainspring, το οποίο διαφέρει από πλήρη σε σχεδόν άδειο, προσδίδει επίσης περισσότερη ενέργεια στο escapement και επηρεάζει τη χρονομέτρηση. Αλλά υπάρχει και η κατασκευαστική ανοχή των επιμέρους εξαρτημάτων που πρέπει να ληφθεί υπόψη, καθώς πρέπει να γίνει απίστευτα λεπτομερής δουλειά, προκειμένου να επιτευχθούν αποτελέσματα σε επίπεδο χρονόμετρου.
Όπως και σε ένα συμβατικό μηχανισμό το escapement, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ο TSR λειτουργεί. Οι περισσότεροι άνθρωποι το αντιλαμβάνονται σαν το «πεντάλ του γκαζιού" σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο δίνει ισχύ ακριβώς όταν χρειάζεται για να κινήσει τα εξαρτήματα στο σωστό ρυθμό. Στην πραγματικότητα, τα μηχανικά ρολόγια και ο spring drive λειτουργούν αντίθετα - το γκάζι είναι πάντα φουλ πατημένο, αλλά το escapement και ο TSR λειτουργούν σαν το πεντάλ του φρένου, αφήνοντας το φρένο όσες φορές ακριβώς χρειάζεται σε ένα δευτερόλεπτο (ή το σωστό ποσό ενέργειας σε έναν spring drive) ώστε να κινήσει το υπόλοιπο του μηχανισμού με ακρίβεια. Έτσι, το escapement και o TSR είναι βασικά δύο διαφορετικά είδη συστήματος πέδησης – αν τα αφαιρέσουμε και κρατήσουμε τον υπόλοιπο μηχανισμό ανέπαφο, οι δείκτες θα γυρνάνε γρήγορα και ανεξέλεγκτα έως ότου το mainspring ξεμείνει από ενέργεια.
