To μαχαίρι από την στιγμή εμφανίσεως του ανθρώπου πάνω στη γη αποτέλεσε όχι μόνο εργαλείο στις καθημερινές εργασίες αλλά και όπλο για την αντιμετώπιση των διαφόρων κινδύνων από άγρια ζώα καθώς και για την εξασφάλιση τροφής μέσου κυνηγιού.
Στις πρωτόγονες κοινωνίες χρησιμοποιήθηκαν αρχικά κοφτερές πέτρες. Με την εξέλιξη του ανθρώπου και με την πάροδο του χρόνου, φθάσαμε στην σημερινή εποχή όπου και το μαχαίρι εξελίχθηκε ως εργαλείο με χρήση διαφόρων ειδών ανοξείδωτου ατσαλιού και με εργονομικές λαβές κτλ.
Στην Ελλάδα του 2007, η τέχνη του μαχαιροποιού τείνει να εξαφανιστεί. Φέτος το καλοκαίρι επισκέφτηκα την Σκόπελο και γνώρισα τον τελευταίο μαχαιροποιό της Σκοπέλου, τον κύριο Χρήστο Πάτση. Ο κύριος Πάτσης, ο οποίος είναι άνω των 80 ετών με λύπη μου είπε πως δεν βρίσκει αντικαταστάτη διότι οι σημερινοί νέοι δεν ενδιαφέρονται να μάθουν, με αποτέλεσμα να χαθεί και πάλι ένα κομμάτι ιστορίας αλλά και τεχνογνωσίας αφού οι Νεοέλληνες δεν ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα δικά τους αυθεντικά δημιουργήματα αλλά αντιθέτως γίνανε καταναλωτές εισαγόμενων ειδών.
Θα ήθελα να αναφερθώ στον κύριο Πάτση ο οποίος έχει το εργαστήριο του στη χώρα της Σκοπέλου και κατασκευάζει μαχαίρια από την δεκαετία του 1960 και συνήθως κατά παραγγελία.
Στα σκοπελίτικα μαχαίρια η λαβή επεξεργάζεται από κέρατο τράγου ή γίδας ή κριαριού. Στα παλιότερα σκοπελίτικα μαχαίρια βλέπουμε στη λαβή να χρησιμοποιείται ο συνδυασμός και το δυο κεράτων τράγου και κριαριού από τη μια μεριά έχουμε ανοιχτό χρώμα και από την άλλη σκούρο. Η θήκη των σκοπελίτικων μαχαιριών γίνεται από ξύλο που είναι είτε από πεύκο είτε από κυπαρίσσι. Η ατσάλινη λεπίδα του σφυρηλατείται στο αμόνι. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι η λεπίδα έχει χαρακτηριστική μορφή, ασύμμετρη, μονόστομη και κεκαμμένη προς τα εμπρός με το μπροστινό της μέρος να πλαταίνει.
Έτσι ακριβώς ήταν ένα παλιό σκοπελίτικο μαχαίρι που βρήκα στην Ταβέρνα-Μουσείο στο Γλυστέρι της Σκοπέλου αλλά και τα χάρτινα μοντέλα που είδα στο εργαστήριο του κυρίου Πάτση. Αυτά θυμίζουν την αρχαία ελληνική κοπίδα η οποία είναι ασύμμετρη, μονόστομη και κεκαμμένη προς τα εμπρός με το μπροστινό της μέρος να πλαταίνει. Στην αρχαία Ελλάδα η κοπίδα χρησιμοποιούταν από το ιππικό καθώς επέτρεπε κρουστική χρήση κατά του αντιπάλου πάνω από το άλογο. Η κοπίδα των αρχαίων Ελλήνων διαδόθηκε μέσω της αποικιοκρατίας των αρχαίων Ελλήνων σε όλη την Μεσόγειο αλλά και μέσω του Μέγα Αλεξάνδρου ο οποίος έφτασε ως την Ινδία και το Αφγανιστάν οπού σήμερα έχουμε τα πασίγνωστα μαχαιριά κου-κρι που η καταγωγή τους ανάγεται στην αρχαία ελληνική κοπίδα.
Αυτό το καλοκαίρι είδα πως η μορφή της κοπίδας και όμως διατηρήθηκε στα σκοπελίτικα μαχαίρια που για να είμαι ειλικρινής πριν ένα χρόνο δεν τα γνώριζα.
Είναι λυπηρό να μην βρεθεί κάποιος νεαρός η νεαρή που να μην μάθει την τέχνη του μαχαιροποιού στην Σκόπελο γιατί θεωρώ ότι είναι εγκληματική αμέλεια αυτό το χάσιμο της τεχνογνωσίας. Ειδικότερα η διατήρηση των παραδοσιακών μαχαιριών θα πρέπει να ενδιαφέρει τους κυνηγούς και τους λάτρεις των όπλων.
