Κομπολόγια
-
kachramania
- Δημοσιεύσεις: 39
- Εγγραφή: Τρί Νοέμ 10, 2009 11:27 pm
- Has thanked: 0
- Been thanked: 1 time
-
stavros_ch
- Δημοσιεύσεις: 7836
- Εγγραφή: Παρ Νοέμ 06, 2009 4:55 pm
- Has thanked: 2 times
- Been thanked: 135 times
Re: Κομπολόγια
Το Λεύκωμα "ΧΑΝΤΡΑ ΧΑΝΤΡΑ ΤΡΑΓΟΥΔΩ" με το μουσικό CD αποτελείται από 64 σελίδες πολύ κατατοπιστικές στο θέμα κομπολόι.
Το cd περιλαμβάνει 16 τραγούδια, ζεϊμπέκικα, χασάπικα, βαλς, τάνγκο, αμανέδες μέχρι και ραπ. Ολα τα είδη όπως το κομπολόι που δεν έχει κοινωνική τάξη, φύλο ή ηλικία. Ανήκει σε όλους. Σε παθιασμένους εραστές, σε άρρωστους συλλέκτες, σε ενθουσιώδεις, ευαίσθητους και τρυφερούς εραστές που δεν αποχωρίζονται το φιλαράκι τους».
Τραγουδούν : Αγάθωνας Ιακωβίδης, Δήμητρα Βώβου, Μανώλης Δημητριανάκης, Τάκης Κωνσταντακόπουλος και ο Μπάμπης Τσέρτος.
Εδω μπορειτε να παρετε και μια ιδεα (ακουστικη'')..
..http://www.kompoloi.org/music.html
Το cd περιλαμβάνει 16 τραγούδια, ζεϊμπέκικα, χασάπικα, βαλς, τάνγκο, αμανέδες μέχρι και ραπ. Ολα τα είδη όπως το κομπολόι που δεν έχει κοινωνική τάξη, φύλο ή ηλικία. Ανήκει σε όλους. Σε παθιασμένους εραστές, σε άρρωστους συλλέκτες, σε ενθουσιώδεις, ευαίσθητους και τρυφερούς εραστές που δεν αποχωρίζονται το φιλαράκι τους».
Τραγουδούν : Αγάθωνας Ιακωβίδης, Δήμητρα Βώβου, Μανώλης Δημητριανάκης, Τάκης Κωνσταντακόπουλος και ο Μπάμπης Τσέρτος.
Εδω μπορειτε να παρετε και μια ιδεα (ακουστικη'')..
..http://www.kompoloi.org/music.htmlRe: Κομπολόγια
Σκεφτηκα να βαλω ενα αφιερωμα για την ιστορια του κομπολογιου.... 
Να διευκρινίσω μονο οτι το κειμενο ειναι αντιγραφη και οχι δικο μου...
Να ευχαριστησω τον Κ.Ιωάννη Γουβεράκη-ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΟΜΠΟΛΟΓΙΟΥ απο τα Χανια της Κρητης''
.......http://www.houseofamber.gr/index-gr.html.......
Να πω ακομα οτι οι αποψεις για την ιστορια του κομπολογιου ειναι πολλες,ώστε να μην γνωριζω ποια ειναι πραγματικα η αληθεια σε ολα αυτα....
Το θεμα ειναι οτι μου αρεσει πολυ να διαβαζω για πραγματα που αγαπω,ακομα και αν υπαρχουν αναφορες που δεν βασίζονται στην πραγματικοτητα...
Ξεκινώντας να βαδίζουμε το μονοπάτι της ιστορίας του κομπολογιού θα πρέπει να φύγουμε από την Ελλάδα και να ταξιδέψουμε στις χώρες της Ανατολής, στις οποίες η επικρατούσα θρησκεία είναι ο Ισλαμισμός. Σε αυτές τις χώρες κατασκευάστηκαν πριν από πολλά χρόνια οι πρόγονοι του ελληνικού κομπολογιού, τα ισλαμικά προσευχητάρια (ροζάρια). Στην Ελλάδα, αυτά τα προσευχητάρια έφτασαν στα χέρια των Τούρκων κατακτητών μας το 1453. Τα 400 χρόνια που πέρασαν από τότε, κατά τη διάρκεια των οποίων όλοι οι Έλληνες ήταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων, ήταν αρκετά για να μας εξοικειώσουν με αυτά τα αντικείμενα και να μας κάνουν να τα ενσωματώσουμε στην δική μας κουλτούρα. Οι αλλαγές που κάναμε σε αυτά ήταν μικρές, αρκετές όμως για να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό, μοναδικό αντικείμενο, το οποίο ονομάσαμε κομπολόι, στο οποίο εκφραζόταν το Ελληνικό μεράκι και ταμπεραμέντο.
Στην αναζήτησή μας για την προέλευση αλλά και τον λόγο ύπαρξης των προσευχηταριών με χάντρες, γινόμαστε οδοιπόροι, και ξεκινάμε ένα ταξίδι μεγάλο, τόσο στον χρόνο όσο και σε πολλές χώρες του κόσμου. Από τα πανάρχαια χρόνια, άνθρωποι από διάφορες χώρες και θρησκείες χρησιμοποιούσαν χάντρες περασμένες σε κορδόνι για να μετράνε τις προσευχές που απεύθυναν στους θεούς τους. Από τους πρώτους λαούς που επινόησαν και χρησιμοποίησαν αυτά τα αντικείμενα ήταν οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι τα χρησιμοποιούσαν κυρίως κατά την διάρκεια των Ελευσίνιων μυστηρίων. Επίσης, οι Βουδιστές μοναχοί χρησιμοποίησαν από πολύ παλιά τέτοιου είδους περίτεχνα αντικείμενα, τα οποία συνήθιζαν να κρεμάνε στον λαιμό τους σαν φυλαχτά, τις ώρες που δεν προσεύχονταν. Αυτό φυσικά είναι πολύ γνώριμο στους Έλληνες, επειδή και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μοναχοί, όπως επίσης και οι Καθολικοί, έχουν κρεμασμένα στον λαιμό τους μακριά κομποσκοίνια, τα οποία συχνά ξεκρεμάνε και χρησιμοποιούν για την απαρίθμηση των πολλών προσευχών τους. Όλα αυτά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε πάμπολλους διαφορετικούς λαούς και θρησκείες ανά τον κόσμο, παρά τις διαφορές που έχουν στην όψη τους αλλά και στα υλικά από τα οποία έχουν δημιουργηθεί, εξυπηρετούν τον ίδιο ακριβώς σκοπό, βοηθούν δηλαδή τον προσευχόμενο να μετρά σωστά τις προσευχές του. Το ελληνικό κομπολόι όμως είναι αναδημιουργία του Μουσουλμανικού προσευχηταριού. Οι Τούρκοι, σε αντίθεση με άλλους λαούς, αντί να κρεμάνε τα προσευχητάρια τους στον λαιμό τους ή να τα δένουν γύρω από τους καρπούς των χεριών τους, συνήθιζαν να τα κρατάνε στα χέρια τους και να τα περιεργάζονται με τα δάχτυλά τους. Επρόκειτο για φυλαχτά φτιαγμένα από υλικά υψηλής ποιότητας (κεχριμπάρι ή προσμίξεις αυτού με άλλα υλικά) και για τον λόγο αυτό ήταν πολύ ευχάριστο και χαλαρωτικό για τον κάτοχό τους να αισθάνεται την υφή τους στις άκρες των δαχτύλων του. Επίσης, αυτά τα προσευχητάρια αποτελούσαν πολλές φορές ένδειξη της κοινωνικής ή οικονομικής ισχύoς που είχε κάποιος Τούρκος και γι’ αυτόν το λόγο έφθασαν στην Ελλάδα και προσευχητάρια από ατόφιο κεχριμπάρι. Δεν ήταν όμως αυτός ο μόνος λόγος που το κεχριμπάρι είχε αγαπηθεί τόσο πολύ από τους Ανατολίτες, που οι άντρες επιθυμούσαν να κρατάνε στα χέρια τους κεχριμπαρένια προσευχητάρια και που οι γυναίκες φορούσαν στο λαιμό τους κεχριμπαρένιες χάντρες, οι οποίες ακουμπούσαν απ’ ευθείας στο δέρμα τους. Ο δεύτερος και σημαντικότερος λόγος ήταν ότι είχαν ανακαλύψει και εκτιμήσει τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Πέραν της θετικής ενέργειας που πιστεύεται ότι μεταδίδει, έχουν αναγνωριστεί οι ιαματικές του ιδιότητες (θεραπευτικές ή προληπτικές) για διάφορες παθήσεις (κυρίως του θυρεοειδούς αδένα) όχι μόνο από τους Ανατολίτες, αλλά πιο πριν από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση σ’ αυτό. Στην ανατολή όμως το χρησιμοποιούσαν και για έναν ακόμη λόγο, για να προωθούν την γονιμότητα. Λέγεται ότι όταν παντρευόταν κάποιος βασιλιάς στην Ανατολή, έφτιαχναν λουκούμια μέσα στα οποία προσέθεταν σκόνη κεχριμπαριού (Καχραμάν) και κατόπιν τα προσέφεραν στην νύφη την ημέρα του γάμου. Αυτό έλεγαν ότι θα τη βοηθούσε να φέρει στον κόσμο σύντομα το νέο διάδοχο του Βασιλιά.
Ο αριθμός των χαντρών σε ένα Μουσουλμανικό προσευχητάρι είναι 99, όσες και οι προσευχές στον Αλλάχ. Ένα τέτοιο προσευχητάρι όμως είναι αρκετά μεγάλο και ακριβό, γι’ αυτό έχει μειωθεί σε προσευχητάρι 33 χαντρών, το οποίο ο προσευχόμενος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τρεις φορές, μετρώντας μία-μία τις χάντρες του, προκειμένου να ολοκληρώσει τον πλήρη αριθμό των προσευχών του. Κάποτε ένας Μουσουλμάνος κάτοχος μεγάλης και σπάνιας συλλογής προσευχηταριών μου αποκάλυψε μία ακόμη πληροφορία. Ότι ο αριθμός 33 είναι σημαντικός γι’ αυτούς, επειδή αντιπροσωπεύει τα χρόνια ζωής του Χριστού στην γη, επειδή και οι Μουσουλμάνοι αναγνωρίζουν και πιστεύουν στον Ιησού Χριστό. Σε αυτά τα προσευχητάρια βρίσκουμε μία μικρότερη χάντρα που παρεμβάλλεται ανά 11 χάντρες, η οποία τα διακοσμεί πολύ όμορφα. Ο πραγματικός λόγος ύπαρξης αυτών των χαντρών όμως είναι λειτουργικός. Είναι ένα σημείο στο οποίο ο προσευχόμενος μπορεί να διακόψει για λίγο τις προσεχές του, δίχως να χάσει την αρίθμησή τους, ή ένας τρόπος να επαληθεύσει ότι βρίσκεται στην σωστή προσευχή και ότι έχει μετρήσει σωστά έως και το συγκεκριμένο σημείο. Όλες οι χάντρες είναι περασμένες σε σπάγκο ο οποίος κλείνει συγκρατώντας τις χάντρες ασφυκτικά κοντά τη μία με την άλλη. Ο συγκεκριμένος τρόπος δεσίματος είναι αρκετά λειτουργικός για το μέτρημα των προσευχών. Οι Μουσουλμάνοι κράταγαν με το ένα χέρι τους τον ένα στοίχο χαντρών μονάχα (αντί και των δύο στοίχων από τους οποίους κρατιέται το κομπολόι) και σπρώχνοντας μία-μία τις χάντρες προς τα κάτω με τον αντίχειρά τους, εύκολα άλλαζαν χάντρες και συνέχιζαν το μέτρημα προς τα πάνω. Ξεκινούσαν και κατέληγαν σε ένα πολύ περίτεχνο κομμάτι το οποίο ονόμαζαν Αλλάχ (παπάς ή θυρεός στο κομπολόι). Αυτό ήταν πιο μακρόστενο και η μορφή του θύμιζε θόλο τζαμιού. Στην κορυφή αυτού, συνήθιζαν να τοποθετούν περίτεχνα φτιαγμένες φούντες και με αυτόν τον τρόπο ολοκληρωνόταν κάθε προσευχητάρι. Οι Έλληνες βλέποντας και αγγίζοντας τα κεχριμπαρένια προσευχητάρια των Τούρκων, γοητεύτηκαν από την ιδιαιτερότητα και τη μοναδικότητά τους και θέλησαν να τα προσαρμόσουν στην δική τους κουλτούρα. Έτσι γεννήθηκε το κομπολόι.
Το κομπολόι δημιουργήθηκε σε μια στιγμή έμπνευσης των Ελλήνων, κατά την οποία θέλησαν να εξωτερικεύσουν την ψυχή τους. Έδωσαν σε αυτές τις δεμένες αναμεταξύ τους χάντρες αυτό που τόσο ποθούσαν και εκείνοι…ελευθερία. Έτσι, η πρώτη αλλαγή που έκαναν στα Τούρκικα προσευχητάρια ήταν να αυξήσουν το μήκος του σπάγκου, ο οποίος συγκρατούσε στη σειρά τις χάντρες, και με αυτόν τον τρόπο να δώσουν ελευθερία κίνησης στις χάντρες. Ίσως να έβλεπαν στην μορφή της κάθε χάντρας, τους ίδιους τους εαυτούς τους, οι οποίοι ήθελαν να επαναστατήσουν ενάντια στην αιχμαλωσία και να διεκδικήσουν το δικαίωμα της ελεύθερης ζωής και έκφρασης. Κάνοντας αυτή την αλλαγή πρώτοι, ανακάλυψαν ένα μυστικό· ότι οι κεχριμπαρένιες χάντρες πέφτοντας η μία πάνω στην άλλη παράγουν μία μοναδική, υπέροχη μελωδία. Τώρα μόνο, για πρώτη φορά μετά από τους πολλούς αιώνες ζωής των προσευχηταριών, οι χάντρες μπορούσαν να μιλήσουν. Κι όμως, δεν ήταν αυτό το μόνο στοιχείο των νέων δημιουργημάτων που είχε κερδίσει τις καρδιές των Ελλήνων. Ήταν και η υφή της κάθε χάντρας, η οποία γλιστρώντας από τα δάχτυλά τους άφηνε σε αυτά ένα ευχάριστο χάδι, σαν να τους ευχαριστούσε που την άφηναν ελεύθερη, να μιλήσει, να εκφραστεί, να κάνει αισθητή την ύπαρξή της. Υπάρχουν όμως και άλλα γνωρίσματα που καθιστούσαν τα πρώτα εκείνα κομπολόγια τόσο ιδιαίτερα. Ήταν το χρώμα τους, το οποίο απόπνεε μια πρωτόγνωρη ζεστασιά και σε προσκαλούσε να πάρεις το κομπολόι στα χέρια σου, να το αισθανθείς, να γίνεις ένα με αυτό, να συνυπάρξετε αρμονικά, σαν δύο πολύ καλοί φίλοι. Αυτήν την πανδαισία αισθήσεων, η οποία αποκαλυπτόταν σε όποιον άγγιζε αυτά τα παλιά κεχριμπαρένια κομπολόγια, ολοκλήρωνε το άρωμά τους. Τρίβοντας τις χάντρες μεταξύ τους, ο κάτοχος ενός κεχριμπαρένιου κομπολογιού, αφήνει να αναδυθεί μέσα από την ψυχή του κομπολογιού, η πραγματική του αξία. Ευχάριστο και διακριτικό, το άρωμα του απολιθωμένου ρετσινιού σε μεταφέρει αυτόματα σε άλλο κόσμο. Είναι σαν να σε ταξιδεύει στην καρδιά ενός δάσους, όπου τα αρώματα των γύρω φυτών και δέντρων συνθέτουν το τέλειο φυσικό άρωμα.
Ίσως μέσα από τη δημιουργία του κομπολογιού, οι Έλληνες έδειξαν αυτό που αισθάνονταν μέσα τους, ότι στην πραγματικότητα είναι ένας λαός ελεύθερος, παρ’ ότι υπό Τουρκικό ζυγό για τόσα πολλά χρόνια, και ότι σύντομα θα το έδειχναν αυτό σε όλο τον κόσμο. Το νέο τους δημιούργημα, το κομπολόι, αποτελούνταν από 33 χάντρες, όπως ακριβώς και ο πρόγονός του, το Μουσουλμανικό προσευχητάρι. Διατηρήθηκε ακόμη και το μεγαλύτερο κομμάτι του προσευχηταριού, το οποίο ήταν φτιαγμένο από το ίδιο υλικό των χαντρών και από το οποίο ξεκινούσαν και τελείωναν οι χάντρες του κομπολογιού, αυτό που οι Τούρκοι ονόμαζαν Αλλάχ, το οποίο οι Έλληνες μετονόμασαν σε παπά (ή θυρεό). Η μικρή διαχωριστική χάντρα που παρεμβαλλόταν ανά 11 χάντρες του Μουσουλμανικού προσευχηταριού, μία αριστερά και μία δεξιά, συνήθως παρέμενε στο κομπολόι. Πέρα από το γεγονός ότι αυτές οι μικρότερες χάντρες προσέδιδαν μια ξεχωριστή ομορφιά σε κάθε κομπολόι, κάθε χάντρα που έπεφτε πάνω σε αυτές παρήγαγε διαφορετικό, πιο λεπτό ήχο, πράγμα που έκανε την παρέα με το κομπολόι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Η επιλογή της ονομασίας του νέου δημιουργήματος των Ελλήνων δεν ήταν τυχαία. Ήθελαν να υποδηλώνουν σε όλους τις ρίζες του έτσι, ώστε να δώσουν έμφαση στην αλλαγή που αυτοί οι ίδιοι είχαν επιφέρει. Πήραν στα χέρια τους ένα προσευχητάρι αποτελούμενο από χάντρες και έδωσαν σε αυτές το δικαίωμα να κινούνται και να μιλάνε ελεύθερα, να ζουν και όχι μονάχα απλά να υπάρχουν. Το όνομα που τους έδωσαν παραπέμπει στα γνώριμα των Ελλήνων προσευχητάρια, τα κομποσκοίνια, στα οποία οι κάτοχοί τους σε κάθε κόμπο έλεγαν και από μία προσευχή. Έτσι λοιπόν από τα συνθετικά «κόμπος» και «λέω» δημιουργήθηκε η λέξη «κομπο-λοι». Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνταν τα κομπολόγια ήταν απλός. Κρατώντας και τους δύο στοίχους χαντρών με το ένα ή τα δύο χέρια τους, άφηναν μία-μία τις χάντρες ελεύθερες να «μιλήσουν». Ο κρότος που γεννιόταν από την σύγκρουση των μεγάλων χαντρών του κομπολογιού ομοίαζε με τον ήχο μιας καμπάνας που χτυπά. Σαν να επρόκειτο για ένα κάλεσμα του λαού, μια ένδειξη αδελφοποίησης ανάμεσα σε όσους εμπλούτιζαν αυτήν την μελωδία σεμνά και ταπεινά με τον ήχο του δικού τους κομπολογιού. Ίσως να έφτανε αυτός ο ήχος στις καρδιές των ελεύθερων κατακτημένων Ελλήνων, να τους ζέσταινε, να τους εμψύχωνε και συνάμα να τους προετοίμαζε για την επικείμενη επανάσταση εναντίων των κατακτητών τους.
Μέχρι και στις μέρες μας το κομπολόι συνεχίζει να υπάρχει και να εξελίσσεται, όπως ακριβώς και οι ίδιοι οι άνθρωποι. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η παράδοσή μας βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Το κομπολόι έχει πάψει πλέον να θεωρείται αντικείμενο που κρατούν στα χέρια τους αποκλειστικά άντρες και πλέον κοσμεί τα χέρια πολλών γυναικών κάθε ηλικίας. Εκτός από τον παραδοσιακό αριθμό των 33 χαντρών, τα σύγχρονα κομπολόγια αποτελούνται και από λιγότερες χάντρες. Πάντα όμως ο αριθμός των χαντρών θα πρέπει να είναι μονός. Κι αυτό, επειδή έτσι, οι χάντρες του παρατάσσονται ομοιόμορφα καθώς το κρατάμε από τον παπά σχηματίζοντας ένα οβάλ σχήμα στο κάτω μέρος και δίνοντας στο κομπολόι μια όμορφη όψη. Ακόμη, αφού αφήσουμε τις χάντρες να κυλήσουν από τα δάχτυλά μας, στο τέλος μπορούμε πάντα να κρατάμε τον θυρεό από την μία πλευρά ή τη μονή χάντρα από την άλλη πλευρά. Έτσι, συνεχίζεται αρμονικά και αδιάκοπα η μελωδία των χαντρών, τις οποίες εμείς διευθύνουμε σαν να ’ναι αυτές μουσικά όργανα και εμείς ο μαέστρος. Το θέαμα ενός καλού κομπολογιού το οποίο ο κάτοχός του το έχει βοηθήσει να ζήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο, έστω και για λίγα λεπτά, είναι καταπληκτικό. Οι χάντρες του αρχίζουν να εκπέμπουν μια εσωτερική λάμψη που σου δημιουργεί την αίσθηση ότι το κομπολόι σε ανταμείβει για αυτό που του προσέφερες. Έως και τις σημερινές μέρες, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε για την δημιουργία των κομπολογιών σπάγκο, ενώ αποφεύγουμε δογματικά και επίμονα κάθε μεταλλικό εξάρτημα στην δημιουργία αυτού, από τις αλυσίδες έως και τις ασημένιες φούντες. Κάθε σκληρό αντικείμενο μπορεί να φθείρει ή να «τραυματίσει» τις ευαίσθητες κεχριμπαρένιες χάντρες, καταστρέφοντας κατά συνέπεια το κομπολόι. Επίσης, πολλές φορές παραλείπεται εντελώς η παραδοσιακή φούντα πάνω από τον θυρεό και αντί αυτού το κομπολόι ολοκληρώνεται πιο απλά και λιτά με δύο χάντρες. Ένα τέτοιο κομπολόι μοιάζει να μας λέει ότι η πραγματική αξία του κρύβεται μέσα του και θα την ανακαλύψουμε μονάχα αν κάτσουμε να κάνουμε παρέα μαζί του αφήνοντάς το να μας αποκαλύψει τις αλήθειες που εκπροσωπεί. Τα υλικά από τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν κομπολόγια στις μέρες μας είναι πάρα πολλά. Το κεχριμπάρι όμως αποτελεί πάντα την κορυφαία επιλογή για την δημιουργία ενός κομπολογιού, επειδή κανένα άλλο υλικό δεν μπορεί να συναγωνιστεί τις ιδιότητές του.
Για το λόγο τούτο, όσο κι αν εξελίσσεται το κομπολόι, δεν πρέπει να ξεχαστούν τα στοιχεία που το έκαναν τόσο αγαπητό από τον πρώτο κιόλας καιρό της δημιουργίας του, τα ιδιαίτερα δηλαδή γνωρίσματα του υλικού αυτού από το οποίο είχε αρχικά δημιουργηθεί. Έτσι λοιπόν, ακόμη και σήμερα ανακατασκευάζονται και επιδιορθώνονται παλαιά κομπολόγια, στα οποία συμπεριφερόμαστε σαν να είναι ηλικιωμένοι άνθρωποι, οι οποίοι χρειάζονται ένα χέρι βοήθειας για να ξανανιώσουν, χρειάζονται έναν άνθρωπο, ένα φυσικοθεραπευτή ίσως, ο οποίος με τα γυμνά του χέρια θα τους βοηθήσει να λάμψουν και να ευτυχήσουν πάλι. Όλα αυτά τα παλαιά κομπολόγια, η ηλικία κατασκευής των οποίων ορισμένες φορές φθάνει και ξεπερνά τα 200 χρόνια, βρίσκονται ανάμεσά μας σαν τους ηλικιωμένους σοφούς, οι οποίοι έχουν δει και βιώσει πράγματα που εμείς δεν έχουμε και γι’ αυτό το λόγο πάντα αναζητούμε την συντροφιά και τον λόγο τους, σε όλες τις σημαντικές στιγμές τις ζωής μας. Δικαίως λοιπόν, τα παλαιά και ανακατασκευασμένα κομπολόγια κατέχουν τις πρώτες θέσεις στην συλλογή σπάνιων και εκλεκτών κομπολογιών. Βλέποντάς τα, ξέρουμε ότι δεν έχουν κατασκευαστεί μαζικά μέσα σε κάποιο εργοστάσιο, αλλά αντιθέτως δημιουργήθηκαν ένα ένα με αγάπη, πράγμα που τα έκανε μοναδικά. Στην συνέχεια το καθ’ ένα πήρε τον δρόμο του, κατοίκησε στα χέρια κάποιου ανθρώπου, που το ταξίδεψαν σαν να ήταν αυτά καράβι και το κομπολόι ταξιδιώτης, το πήγαν σε μέρη μακρινά στα οποία είχε την ευκαιρία να γνωρίσει κόσμο πολύ. Κάποια απ’ αυτά πήγαν σε πολέμους, κάποια άλλα πέρασαν κακουχίες και έζησαν σε φτωχικά και βρώμικα μέρη. Άλλα πάλι, μπήκαν μέσα σε μεγάλα σαλόνια και ένιωσαν την υφή του βελούδου και του μεταξιού, άκουσαν ωραία μουσική και διατηρούνταν πάντα καθαρά για να είναι όμορφα, να λάμπουν και να γνωρίζουν συνεχώς νέο κόσμο. Το κάθε ένα από αυτά τα παλαιά κομπολόγια έχει γεννηθεί και ζήσει σαν ένα ξεχωριστό ον, έτσι ακριβώς όπως γεννιόμαστε και ίσως ζούμε και εμείς οι άνθρωποι.
Το μεράκι μου είναι να ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, και να αναζητώ αυτά τα παλαιά προσευχητάρια, αυτά που δεν κατάφεραν μέσα στα χέρια κάποιου ανθρώπου να έρθουν στην Ελλάδα νωρίτερα. Αντικρίζοντας κάθε ένα από αυτά, ένα χαμόγελο ικανοποίησης ζωγραφίζεται στο πρόσωπό μου. Τα επιδιορθώνω, τα φιλοτεχνώ και, εν τέλει, μετατρέπω σε αυτό που ονομάζεται ελληνικό κομπολόι, όπως ακριβώς έκαναν πριν από πολλά χρόνια οι πρώτοι Έλληνες δημιουργοί του κομπολογιού. Σε αυτό το σημείο το έργο μου τελειώνει και πρέπει τώρα να τους δώσω την ελευθερία που τους αξίζει. Γιατί πρέπει να συνεχίσουν να ταξιδεύουν και να ζουν ελεύθερα, να γνωρίζουν ανθρώπους και να αλληλεπιδρούν μαζί τους. Αυτό θα το πετύχουν μέσα από τα χέρια κάποιου ανθρώπου, εκείνου που θα τους δώσει ενέργεια, για να συνεχίσουν την ζωή τους, να εξακολουθήσουν να μιλάνε, να λάμπουν και να μοσχοβολάνε, ενώ θα χαρίζουν την απαλότητά τους σε όποιον τα αγγίζει. Διανύσαμε μια μεγάλη διαδρομή στο μονοπάτι της ιστορίας του κομπολογιού. Ακόμη και αν φτάσαμε στο παρόν, αυτό το μονοπάτι δεν σταματάει εδώ. Γιατί η ιστορία του κομπολογιού συνεχίζεται, μόνο που τώρα αντί για απλοί οδοιπόροι αυτού του μονοπατιού γινόμαστε δημιουργοί του. Γιατί η ιστορία του κομπολογιού ανήκει πλέον σε όλους εμάς που το έχουμε αγαπήσει και που με τόση χαρά μας, αφιερώνουμε τον χρόνο και την ενέργειά μας για την συνέχιση της λαμπρής πορείας του. Ευθύνη δική μας είναι να το γνωρίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας, αλλά και εκτός από αυτά όλος ο κόσμος πέρα από τα σύνορα της Ελλάδας, επειδή όλοι έχουν το δικαίωμα να έχουν ένα τόσο καλό φίλο, όπως ήταν το κομπολόι για τους Έλληνες στο πέρασμα των χρόνων. Γιατί αυτό βρισκόταν πάντα κοντά μας, στις μεγαλύτερες χαρές και λύπες της ζωής μας, άκουγε τις σκέψεις μας και μας μιλούσε. Έντονη και παθιασμένη η φωνή του στις χαρές μας, σιγανή και διακριτική στις στεναχώριες μας. Ίσως τελικά το κομπολόι να μην είναι απλά ένας καλός φίλος μας, αλλά η φωνή της ίδιας μας της ψυχής.
Με εκτίμηση,
Ιωάννης Γουβεράκης
Συλλέκτης κομπολογιών
Το παρόν κείμενο έχει δημοσιευθείστην Ελευθεροτυπία στις 16-08-2008.
Να διευκρινίσω μονο οτι το κειμενο ειναι αντιγραφη και οχι δικο μου...
Να ευχαριστησω τον Κ.Ιωάννη Γουβεράκη-ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΟΜΠΟΛΟΓΙΟΥ απο τα Χανια της Κρητης''
.......http://www.houseofamber.gr/index-gr.html.......
Να πω ακομα οτι οι αποψεις για την ιστορια του κομπολογιου ειναι πολλες,ώστε να μην γνωριζω ποια ειναι πραγματικα η αληθεια σε ολα αυτα....
Το θεμα ειναι οτι μου αρεσει πολυ να διαβαζω για πραγματα που αγαπω,ακομα και αν υπαρχουν αναφορες που δεν βασίζονται στην πραγματικοτητα...
Ξεκινώντας να βαδίζουμε το μονοπάτι της ιστορίας του κομπολογιού θα πρέπει να φύγουμε από την Ελλάδα και να ταξιδέψουμε στις χώρες της Ανατολής, στις οποίες η επικρατούσα θρησκεία είναι ο Ισλαμισμός. Σε αυτές τις χώρες κατασκευάστηκαν πριν από πολλά χρόνια οι πρόγονοι του ελληνικού κομπολογιού, τα ισλαμικά προσευχητάρια (ροζάρια). Στην Ελλάδα, αυτά τα προσευχητάρια έφτασαν στα χέρια των Τούρκων κατακτητών μας το 1453. Τα 400 χρόνια που πέρασαν από τότε, κατά τη διάρκεια των οποίων όλοι οι Έλληνες ήταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων, ήταν αρκετά για να μας εξοικειώσουν με αυτά τα αντικείμενα και να μας κάνουν να τα ενσωματώσουμε στην δική μας κουλτούρα. Οι αλλαγές που κάναμε σε αυτά ήταν μικρές, αρκετές όμως για να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό, μοναδικό αντικείμενο, το οποίο ονομάσαμε κομπολόι, στο οποίο εκφραζόταν το Ελληνικό μεράκι και ταμπεραμέντο.
Στην αναζήτησή μας για την προέλευση αλλά και τον λόγο ύπαρξης των προσευχηταριών με χάντρες, γινόμαστε οδοιπόροι, και ξεκινάμε ένα ταξίδι μεγάλο, τόσο στον χρόνο όσο και σε πολλές χώρες του κόσμου. Από τα πανάρχαια χρόνια, άνθρωποι από διάφορες χώρες και θρησκείες χρησιμοποιούσαν χάντρες περασμένες σε κορδόνι για να μετράνε τις προσευχές που απεύθυναν στους θεούς τους. Από τους πρώτους λαούς που επινόησαν και χρησιμοποίησαν αυτά τα αντικείμενα ήταν οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι τα χρησιμοποιούσαν κυρίως κατά την διάρκεια των Ελευσίνιων μυστηρίων. Επίσης, οι Βουδιστές μοναχοί χρησιμοποίησαν από πολύ παλιά τέτοιου είδους περίτεχνα αντικείμενα, τα οποία συνήθιζαν να κρεμάνε στον λαιμό τους σαν φυλαχτά, τις ώρες που δεν προσεύχονταν. Αυτό φυσικά είναι πολύ γνώριμο στους Έλληνες, επειδή και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μοναχοί, όπως επίσης και οι Καθολικοί, έχουν κρεμασμένα στον λαιμό τους μακριά κομποσκοίνια, τα οποία συχνά ξεκρεμάνε και χρησιμοποιούν για την απαρίθμηση των πολλών προσευχών τους. Όλα αυτά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε πάμπολλους διαφορετικούς λαούς και θρησκείες ανά τον κόσμο, παρά τις διαφορές που έχουν στην όψη τους αλλά και στα υλικά από τα οποία έχουν δημιουργηθεί, εξυπηρετούν τον ίδιο ακριβώς σκοπό, βοηθούν δηλαδή τον προσευχόμενο να μετρά σωστά τις προσευχές του. Το ελληνικό κομπολόι όμως είναι αναδημιουργία του Μουσουλμανικού προσευχηταριού. Οι Τούρκοι, σε αντίθεση με άλλους λαούς, αντί να κρεμάνε τα προσευχητάρια τους στον λαιμό τους ή να τα δένουν γύρω από τους καρπούς των χεριών τους, συνήθιζαν να τα κρατάνε στα χέρια τους και να τα περιεργάζονται με τα δάχτυλά τους. Επρόκειτο για φυλαχτά φτιαγμένα από υλικά υψηλής ποιότητας (κεχριμπάρι ή προσμίξεις αυτού με άλλα υλικά) και για τον λόγο αυτό ήταν πολύ ευχάριστο και χαλαρωτικό για τον κάτοχό τους να αισθάνεται την υφή τους στις άκρες των δαχτύλων του. Επίσης, αυτά τα προσευχητάρια αποτελούσαν πολλές φορές ένδειξη της κοινωνικής ή οικονομικής ισχύoς που είχε κάποιος Τούρκος και γι’ αυτόν το λόγο έφθασαν στην Ελλάδα και προσευχητάρια από ατόφιο κεχριμπάρι. Δεν ήταν όμως αυτός ο μόνος λόγος που το κεχριμπάρι είχε αγαπηθεί τόσο πολύ από τους Ανατολίτες, που οι άντρες επιθυμούσαν να κρατάνε στα χέρια τους κεχριμπαρένια προσευχητάρια και που οι γυναίκες φορούσαν στο λαιμό τους κεχριμπαρένιες χάντρες, οι οποίες ακουμπούσαν απ’ ευθείας στο δέρμα τους. Ο δεύτερος και σημαντικότερος λόγος ήταν ότι είχαν ανακαλύψει και εκτιμήσει τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Πέραν της θετικής ενέργειας που πιστεύεται ότι μεταδίδει, έχουν αναγνωριστεί οι ιαματικές του ιδιότητες (θεραπευτικές ή προληπτικές) για διάφορες παθήσεις (κυρίως του θυρεοειδούς αδένα) όχι μόνο από τους Ανατολίτες, αλλά πιο πριν από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση σ’ αυτό. Στην ανατολή όμως το χρησιμοποιούσαν και για έναν ακόμη λόγο, για να προωθούν την γονιμότητα. Λέγεται ότι όταν παντρευόταν κάποιος βασιλιάς στην Ανατολή, έφτιαχναν λουκούμια μέσα στα οποία προσέθεταν σκόνη κεχριμπαριού (Καχραμάν) και κατόπιν τα προσέφεραν στην νύφη την ημέρα του γάμου. Αυτό έλεγαν ότι θα τη βοηθούσε να φέρει στον κόσμο σύντομα το νέο διάδοχο του Βασιλιά.
Ο αριθμός των χαντρών σε ένα Μουσουλμανικό προσευχητάρι είναι 99, όσες και οι προσευχές στον Αλλάχ. Ένα τέτοιο προσευχητάρι όμως είναι αρκετά μεγάλο και ακριβό, γι’ αυτό έχει μειωθεί σε προσευχητάρι 33 χαντρών, το οποίο ο προσευχόμενος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τρεις φορές, μετρώντας μία-μία τις χάντρες του, προκειμένου να ολοκληρώσει τον πλήρη αριθμό των προσευχών του. Κάποτε ένας Μουσουλμάνος κάτοχος μεγάλης και σπάνιας συλλογής προσευχηταριών μου αποκάλυψε μία ακόμη πληροφορία. Ότι ο αριθμός 33 είναι σημαντικός γι’ αυτούς, επειδή αντιπροσωπεύει τα χρόνια ζωής του Χριστού στην γη, επειδή και οι Μουσουλμάνοι αναγνωρίζουν και πιστεύουν στον Ιησού Χριστό. Σε αυτά τα προσευχητάρια βρίσκουμε μία μικρότερη χάντρα που παρεμβάλλεται ανά 11 χάντρες, η οποία τα διακοσμεί πολύ όμορφα. Ο πραγματικός λόγος ύπαρξης αυτών των χαντρών όμως είναι λειτουργικός. Είναι ένα σημείο στο οποίο ο προσευχόμενος μπορεί να διακόψει για λίγο τις προσεχές του, δίχως να χάσει την αρίθμησή τους, ή ένας τρόπος να επαληθεύσει ότι βρίσκεται στην σωστή προσευχή και ότι έχει μετρήσει σωστά έως και το συγκεκριμένο σημείο. Όλες οι χάντρες είναι περασμένες σε σπάγκο ο οποίος κλείνει συγκρατώντας τις χάντρες ασφυκτικά κοντά τη μία με την άλλη. Ο συγκεκριμένος τρόπος δεσίματος είναι αρκετά λειτουργικός για το μέτρημα των προσευχών. Οι Μουσουλμάνοι κράταγαν με το ένα χέρι τους τον ένα στοίχο χαντρών μονάχα (αντί και των δύο στοίχων από τους οποίους κρατιέται το κομπολόι) και σπρώχνοντας μία-μία τις χάντρες προς τα κάτω με τον αντίχειρά τους, εύκολα άλλαζαν χάντρες και συνέχιζαν το μέτρημα προς τα πάνω. Ξεκινούσαν και κατέληγαν σε ένα πολύ περίτεχνο κομμάτι το οποίο ονόμαζαν Αλλάχ (παπάς ή θυρεός στο κομπολόι). Αυτό ήταν πιο μακρόστενο και η μορφή του θύμιζε θόλο τζαμιού. Στην κορυφή αυτού, συνήθιζαν να τοποθετούν περίτεχνα φτιαγμένες φούντες και με αυτόν τον τρόπο ολοκληρωνόταν κάθε προσευχητάρι. Οι Έλληνες βλέποντας και αγγίζοντας τα κεχριμπαρένια προσευχητάρια των Τούρκων, γοητεύτηκαν από την ιδιαιτερότητα και τη μοναδικότητά τους και θέλησαν να τα προσαρμόσουν στην δική τους κουλτούρα. Έτσι γεννήθηκε το κομπολόι.
Το κομπολόι δημιουργήθηκε σε μια στιγμή έμπνευσης των Ελλήνων, κατά την οποία θέλησαν να εξωτερικεύσουν την ψυχή τους. Έδωσαν σε αυτές τις δεμένες αναμεταξύ τους χάντρες αυτό που τόσο ποθούσαν και εκείνοι…ελευθερία. Έτσι, η πρώτη αλλαγή που έκαναν στα Τούρκικα προσευχητάρια ήταν να αυξήσουν το μήκος του σπάγκου, ο οποίος συγκρατούσε στη σειρά τις χάντρες, και με αυτόν τον τρόπο να δώσουν ελευθερία κίνησης στις χάντρες. Ίσως να έβλεπαν στην μορφή της κάθε χάντρας, τους ίδιους τους εαυτούς τους, οι οποίοι ήθελαν να επαναστατήσουν ενάντια στην αιχμαλωσία και να διεκδικήσουν το δικαίωμα της ελεύθερης ζωής και έκφρασης. Κάνοντας αυτή την αλλαγή πρώτοι, ανακάλυψαν ένα μυστικό· ότι οι κεχριμπαρένιες χάντρες πέφτοντας η μία πάνω στην άλλη παράγουν μία μοναδική, υπέροχη μελωδία. Τώρα μόνο, για πρώτη φορά μετά από τους πολλούς αιώνες ζωής των προσευχηταριών, οι χάντρες μπορούσαν να μιλήσουν. Κι όμως, δεν ήταν αυτό το μόνο στοιχείο των νέων δημιουργημάτων που είχε κερδίσει τις καρδιές των Ελλήνων. Ήταν και η υφή της κάθε χάντρας, η οποία γλιστρώντας από τα δάχτυλά τους άφηνε σε αυτά ένα ευχάριστο χάδι, σαν να τους ευχαριστούσε που την άφηναν ελεύθερη, να μιλήσει, να εκφραστεί, να κάνει αισθητή την ύπαρξή της. Υπάρχουν όμως και άλλα γνωρίσματα που καθιστούσαν τα πρώτα εκείνα κομπολόγια τόσο ιδιαίτερα. Ήταν το χρώμα τους, το οποίο απόπνεε μια πρωτόγνωρη ζεστασιά και σε προσκαλούσε να πάρεις το κομπολόι στα χέρια σου, να το αισθανθείς, να γίνεις ένα με αυτό, να συνυπάρξετε αρμονικά, σαν δύο πολύ καλοί φίλοι. Αυτήν την πανδαισία αισθήσεων, η οποία αποκαλυπτόταν σε όποιον άγγιζε αυτά τα παλιά κεχριμπαρένια κομπολόγια, ολοκλήρωνε το άρωμά τους. Τρίβοντας τις χάντρες μεταξύ τους, ο κάτοχος ενός κεχριμπαρένιου κομπολογιού, αφήνει να αναδυθεί μέσα από την ψυχή του κομπολογιού, η πραγματική του αξία. Ευχάριστο και διακριτικό, το άρωμα του απολιθωμένου ρετσινιού σε μεταφέρει αυτόματα σε άλλο κόσμο. Είναι σαν να σε ταξιδεύει στην καρδιά ενός δάσους, όπου τα αρώματα των γύρω φυτών και δέντρων συνθέτουν το τέλειο φυσικό άρωμα.
Ίσως μέσα από τη δημιουργία του κομπολογιού, οι Έλληνες έδειξαν αυτό που αισθάνονταν μέσα τους, ότι στην πραγματικότητα είναι ένας λαός ελεύθερος, παρ’ ότι υπό Τουρκικό ζυγό για τόσα πολλά χρόνια, και ότι σύντομα θα το έδειχναν αυτό σε όλο τον κόσμο. Το νέο τους δημιούργημα, το κομπολόι, αποτελούνταν από 33 χάντρες, όπως ακριβώς και ο πρόγονός του, το Μουσουλμανικό προσευχητάρι. Διατηρήθηκε ακόμη και το μεγαλύτερο κομμάτι του προσευχηταριού, το οποίο ήταν φτιαγμένο από το ίδιο υλικό των χαντρών και από το οποίο ξεκινούσαν και τελείωναν οι χάντρες του κομπολογιού, αυτό που οι Τούρκοι ονόμαζαν Αλλάχ, το οποίο οι Έλληνες μετονόμασαν σε παπά (ή θυρεό). Η μικρή διαχωριστική χάντρα που παρεμβαλλόταν ανά 11 χάντρες του Μουσουλμανικού προσευχηταριού, μία αριστερά και μία δεξιά, συνήθως παρέμενε στο κομπολόι. Πέρα από το γεγονός ότι αυτές οι μικρότερες χάντρες προσέδιδαν μια ξεχωριστή ομορφιά σε κάθε κομπολόι, κάθε χάντρα που έπεφτε πάνω σε αυτές παρήγαγε διαφορετικό, πιο λεπτό ήχο, πράγμα που έκανε την παρέα με το κομπολόι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Η επιλογή της ονομασίας του νέου δημιουργήματος των Ελλήνων δεν ήταν τυχαία. Ήθελαν να υποδηλώνουν σε όλους τις ρίζες του έτσι, ώστε να δώσουν έμφαση στην αλλαγή που αυτοί οι ίδιοι είχαν επιφέρει. Πήραν στα χέρια τους ένα προσευχητάρι αποτελούμενο από χάντρες και έδωσαν σε αυτές το δικαίωμα να κινούνται και να μιλάνε ελεύθερα, να ζουν και όχι μονάχα απλά να υπάρχουν. Το όνομα που τους έδωσαν παραπέμπει στα γνώριμα των Ελλήνων προσευχητάρια, τα κομποσκοίνια, στα οποία οι κάτοχοί τους σε κάθε κόμπο έλεγαν και από μία προσευχή. Έτσι λοιπόν από τα συνθετικά «κόμπος» και «λέω» δημιουργήθηκε η λέξη «κομπο-λοι». Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνταν τα κομπολόγια ήταν απλός. Κρατώντας και τους δύο στοίχους χαντρών με το ένα ή τα δύο χέρια τους, άφηναν μία-μία τις χάντρες ελεύθερες να «μιλήσουν». Ο κρότος που γεννιόταν από την σύγκρουση των μεγάλων χαντρών του κομπολογιού ομοίαζε με τον ήχο μιας καμπάνας που χτυπά. Σαν να επρόκειτο για ένα κάλεσμα του λαού, μια ένδειξη αδελφοποίησης ανάμεσα σε όσους εμπλούτιζαν αυτήν την μελωδία σεμνά και ταπεινά με τον ήχο του δικού τους κομπολογιού. Ίσως να έφτανε αυτός ο ήχος στις καρδιές των ελεύθερων κατακτημένων Ελλήνων, να τους ζέσταινε, να τους εμψύχωνε και συνάμα να τους προετοίμαζε για την επικείμενη επανάσταση εναντίων των κατακτητών τους.
Μέχρι και στις μέρες μας το κομπολόι συνεχίζει να υπάρχει και να εξελίσσεται, όπως ακριβώς και οι ίδιοι οι άνθρωποι. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η παράδοσή μας βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Το κομπολόι έχει πάψει πλέον να θεωρείται αντικείμενο που κρατούν στα χέρια τους αποκλειστικά άντρες και πλέον κοσμεί τα χέρια πολλών γυναικών κάθε ηλικίας. Εκτός από τον παραδοσιακό αριθμό των 33 χαντρών, τα σύγχρονα κομπολόγια αποτελούνται και από λιγότερες χάντρες. Πάντα όμως ο αριθμός των χαντρών θα πρέπει να είναι μονός. Κι αυτό, επειδή έτσι, οι χάντρες του παρατάσσονται ομοιόμορφα καθώς το κρατάμε από τον παπά σχηματίζοντας ένα οβάλ σχήμα στο κάτω μέρος και δίνοντας στο κομπολόι μια όμορφη όψη. Ακόμη, αφού αφήσουμε τις χάντρες να κυλήσουν από τα δάχτυλά μας, στο τέλος μπορούμε πάντα να κρατάμε τον θυρεό από την μία πλευρά ή τη μονή χάντρα από την άλλη πλευρά. Έτσι, συνεχίζεται αρμονικά και αδιάκοπα η μελωδία των χαντρών, τις οποίες εμείς διευθύνουμε σαν να ’ναι αυτές μουσικά όργανα και εμείς ο μαέστρος. Το θέαμα ενός καλού κομπολογιού το οποίο ο κάτοχός του το έχει βοηθήσει να ζήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο, έστω και για λίγα λεπτά, είναι καταπληκτικό. Οι χάντρες του αρχίζουν να εκπέμπουν μια εσωτερική λάμψη που σου δημιουργεί την αίσθηση ότι το κομπολόι σε ανταμείβει για αυτό που του προσέφερες. Έως και τις σημερινές μέρες, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε για την δημιουργία των κομπολογιών σπάγκο, ενώ αποφεύγουμε δογματικά και επίμονα κάθε μεταλλικό εξάρτημα στην δημιουργία αυτού, από τις αλυσίδες έως και τις ασημένιες φούντες. Κάθε σκληρό αντικείμενο μπορεί να φθείρει ή να «τραυματίσει» τις ευαίσθητες κεχριμπαρένιες χάντρες, καταστρέφοντας κατά συνέπεια το κομπολόι. Επίσης, πολλές φορές παραλείπεται εντελώς η παραδοσιακή φούντα πάνω από τον θυρεό και αντί αυτού το κομπολόι ολοκληρώνεται πιο απλά και λιτά με δύο χάντρες. Ένα τέτοιο κομπολόι μοιάζει να μας λέει ότι η πραγματική αξία του κρύβεται μέσα του και θα την ανακαλύψουμε μονάχα αν κάτσουμε να κάνουμε παρέα μαζί του αφήνοντάς το να μας αποκαλύψει τις αλήθειες που εκπροσωπεί. Τα υλικά από τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν κομπολόγια στις μέρες μας είναι πάρα πολλά. Το κεχριμπάρι όμως αποτελεί πάντα την κορυφαία επιλογή για την δημιουργία ενός κομπολογιού, επειδή κανένα άλλο υλικό δεν μπορεί να συναγωνιστεί τις ιδιότητές του.
Για το λόγο τούτο, όσο κι αν εξελίσσεται το κομπολόι, δεν πρέπει να ξεχαστούν τα στοιχεία που το έκαναν τόσο αγαπητό από τον πρώτο κιόλας καιρό της δημιουργίας του, τα ιδιαίτερα δηλαδή γνωρίσματα του υλικού αυτού από το οποίο είχε αρχικά δημιουργηθεί. Έτσι λοιπόν, ακόμη και σήμερα ανακατασκευάζονται και επιδιορθώνονται παλαιά κομπολόγια, στα οποία συμπεριφερόμαστε σαν να είναι ηλικιωμένοι άνθρωποι, οι οποίοι χρειάζονται ένα χέρι βοήθειας για να ξανανιώσουν, χρειάζονται έναν άνθρωπο, ένα φυσικοθεραπευτή ίσως, ο οποίος με τα γυμνά του χέρια θα τους βοηθήσει να λάμψουν και να ευτυχήσουν πάλι. Όλα αυτά τα παλαιά κομπολόγια, η ηλικία κατασκευής των οποίων ορισμένες φορές φθάνει και ξεπερνά τα 200 χρόνια, βρίσκονται ανάμεσά μας σαν τους ηλικιωμένους σοφούς, οι οποίοι έχουν δει και βιώσει πράγματα που εμείς δεν έχουμε και γι’ αυτό το λόγο πάντα αναζητούμε την συντροφιά και τον λόγο τους, σε όλες τις σημαντικές στιγμές τις ζωής μας. Δικαίως λοιπόν, τα παλαιά και ανακατασκευασμένα κομπολόγια κατέχουν τις πρώτες θέσεις στην συλλογή σπάνιων και εκλεκτών κομπολογιών. Βλέποντάς τα, ξέρουμε ότι δεν έχουν κατασκευαστεί μαζικά μέσα σε κάποιο εργοστάσιο, αλλά αντιθέτως δημιουργήθηκαν ένα ένα με αγάπη, πράγμα που τα έκανε μοναδικά. Στην συνέχεια το καθ’ ένα πήρε τον δρόμο του, κατοίκησε στα χέρια κάποιου ανθρώπου, που το ταξίδεψαν σαν να ήταν αυτά καράβι και το κομπολόι ταξιδιώτης, το πήγαν σε μέρη μακρινά στα οποία είχε την ευκαιρία να γνωρίσει κόσμο πολύ. Κάποια απ’ αυτά πήγαν σε πολέμους, κάποια άλλα πέρασαν κακουχίες και έζησαν σε φτωχικά και βρώμικα μέρη. Άλλα πάλι, μπήκαν μέσα σε μεγάλα σαλόνια και ένιωσαν την υφή του βελούδου και του μεταξιού, άκουσαν ωραία μουσική και διατηρούνταν πάντα καθαρά για να είναι όμορφα, να λάμπουν και να γνωρίζουν συνεχώς νέο κόσμο. Το κάθε ένα από αυτά τα παλαιά κομπολόγια έχει γεννηθεί και ζήσει σαν ένα ξεχωριστό ον, έτσι ακριβώς όπως γεννιόμαστε και ίσως ζούμε και εμείς οι άνθρωποι.
Το μεράκι μου είναι να ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, και να αναζητώ αυτά τα παλαιά προσευχητάρια, αυτά που δεν κατάφεραν μέσα στα χέρια κάποιου ανθρώπου να έρθουν στην Ελλάδα νωρίτερα. Αντικρίζοντας κάθε ένα από αυτά, ένα χαμόγελο ικανοποίησης ζωγραφίζεται στο πρόσωπό μου. Τα επιδιορθώνω, τα φιλοτεχνώ και, εν τέλει, μετατρέπω σε αυτό που ονομάζεται ελληνικό κομπολόι, όπως ακριβώς έκαναν πριν από πολλά χρόνια οι πρώτοι Έλληνες δημιουργοί του κομπολογιού. Σε αυτό το σημείο το έργο μου τελειώνει και πρέπει τώρα να τους δώσω την ελευθερία που τους αξίζει. Γιατί πρέπει να συνεχίσουν να ταξιδεύουν και να ζουν ελεύθερα, να γνωρίζουν ανθρώπους και να αλληλεπιδρούν μαζί τους. Αυτό θα το πετύχουν μέσα από τα χέρια κάποιου ανθρώπου, εκείνου που θα τους δώσει ενέργεια, για να συνεχίσουν την ζωή τους, να εξακολουθήσουν να μιλάνε, να λάμπουν και να μοσχοβολάνε, ενώ θα χαρίζουν την απαλότητά τους σε όποιον τα αγγίζει. Διανύσαμε μια μεγάλη διαδρομή στο μονοπάτι της ιστορίας του κομπολογιού. Ακόμη και αν φτάσαμε στο παρόν, αυτό το μονοπάτι δεν σταματάει εδώ. Γιατί η ιστορία του κομπολογιού συνεχίζεται, μόνο που τώρα αντί για απλοί οδοιπόροι αυτού του μονοπατιού γινόμαστε δημιουργοί του. Γιατί η ιστορία του κομπολογιού ανήκει πλέον σε όλους εμάς που το έχουμε αγαπήσει και που με τόση χαρά μας, αφιερώνουμε τον χρόνο και την ενέργειά μας για την συνέχιση της λαμπρής πορείας του. Ευθύνη δική μας είναι να το γνωρίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας, αλλά και εκτός από αυτά όλος ο κόσμος πέρα από τα σύνορα της Ελλάδας, επειδή όλοι έχουν το δικαίωμα να έχουν ένα τόσο καλό φίλο, όπως ήταν το κομπολόι για τους Έλληνες στο πέρασμα των χρόνων. Γιατί αυτό βρισκόταν πάντα κοντά μας, στις μεγαλύτερες χαρές και λύπες της ζωής μας, άκουγε τις σκέψεις μας και μας μιλούσε. Έντονη και παθιασμένη η φωνή του στις χαρές μας, σιγανή και διακριτική στις στεναχώριες μας. Ίσως τελικά το κομπολόι να μην είναι απλά ένας καλός φίλος μας, αλλά η φωνή της ίδιας μας της ψυχής.
Με εκτίμηση,
Ιωάννης Γουβεράκης
Συλλέκτης κομπολογιών
Το παρόν κείμενο έχει δημοσιευθείστην Ελευθεροτυπία στις 16-08-2008.
-
kachramania
- Δημοσιεύσεις: 39
- Εγγραφή: Τρί Νοέμ 10, 2009 11:27 pm
- Has thanked: 0
- Been thanked: 1 time
Re: Κομπολόγια
Να πω και εγω με τη σειρα μου οτι για εναν συγχρονο συλλεκτη,δεν εχει τοσο μεγαλη σημασια απο που προηλθε το κομπολοι(ολοι λιγο-πολυ την ιδια ιστορια επαναλαμβανουν),αλλα τι αληθεια εχουν τα υλικα κατασκευης του,και οι εμποροι που το εμπορευονται 
Για αλλη μια φορα να πω οτι στα χρονια που ξοδεψα για να "φτιαξω' τη προσωπικη μου συλλογη,αντιμετωπισα πολυ "παραμυθι" και φυσικα ξοδευτικα και στενοχωρηθηκα πολυ μεχρι να βρω "το φως στην ακρη του τουνελ" ΑΝ ΔΕ ΘΕΣ ΝΑ ΠΕΤΑΞΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΑ,ΤΟ ΘΕΜΑ ΚΟΜΠΟΛΟΙ ΘΕΛΕΙ ΠΟΛΥ ΨΑΞΙΜΟ.Για αυτο προσοχη στο τι αγοραζετε!!!!!
Για αλλη μια φορα να πω οτι στα χρονια που ξοδεψα για να "φτιαξω' τη προσωπικη μου συλλογη,αντιμετωπισα πολυ "παραμυθι" και φυσικα ξοδευτικα και στενοχωρηθηκα πολυ μεχρι να βρω "το φως στην ακρη του τουνελ" ΑΝ ΔΕ ΘΕΣ ΝΑ ΠΕΤΑΞΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΑ,ΤΟ ΘΕΜΑ ΚΟΜΠΟΛΟΙ ΘΕΛΕΙ ΠΟΛΥ ΨΑΞΙΜΟ.Για αυτο προσοχη στο τι αγοραζετε!!!!! -
kachramania
- Δημοσιεύσεις: 39
- Εγγραφή: Τρί Νοέμ 10, 2009 11:27 pm
- Has thanked: 0
- Been thanked: 1 time
Re: Κομπολόγια
καποια στιγμη θα γραψω στο forum και μερικες συμβουλες που νομιζω οτι θα πρεπει να χει στο νου καθε λατρης του κομπολογιου πριν ξεκινησει να αγοραζει η να συλλεγει κομπολογια..