..Οι τελευταίοι σφουγγαράδες...
Κάποτε από την Κάλυμνο τέτοια εποχή ξεκινούσαν 100 καΐκια, τώρα μόλις 15...
«Η σπογγαλιεία στην Κάλυμνο κινδυνεύει να σβήσει. Δεν βγαίνουν πια σφουγγαράδες, αφού εδώ και πέντε χρόνια έχει κλείσει η Σχολή Δυτών που λειτουργούσε στο νησί», λέει με πικρό παράπονο ο πρόεδρος των σπογγαλιέων κ. Παντελής Γεωργαντής, ο οποίος βλέπει να απειλείται με εξαφάνιση μια παράδοση που για πάρα πολλά χρόνια σημάδευε την Κάλυμνο και αποτελούσε την κύρια απασχόληση των κατοίκων.
Η σπογγαλιεία διέρχεται παρατεταμένη κρίση που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, αλλά κυρίως οφείλεται στην εξάπλωση του πλαστικού και την αρρώστια που από το 1986 έχει πλήξει τα σφουγγάρια στις θάλασσες του Αιγαίου και εμφανίζεται κάθε λίγα χρόνια.
Οι Καλύμνιοι σφουγγαράδες δεν πάνε πια με τα καΐκια τους στα παράλια της Λιβύης. «Χάθηκαν εκείνα τα παλιά χρόνια που οι σφουγγαράδες από το νησί είχαν σχεδόν την αποκλειστική εκμετάλλευση των σφουγγαριών των αφρικανικών παραλίων και τώρα μόνο καμιά δεκαριά Καλύμνιοι πάνε εκεί και δουλεύουν ως πληρώματα σε καΐκια Λίβυων επιχειρηματιών», τονίζει ο κ. Γεωργαντής.
Πριν από αρκετά χρόνια κάθε Κυριακή του Θωμά από την Κάλυμνο ξεκινούσαν πάνω από 100 καΐκια για να βγάλουν σφουγγάρια από τις θάλασσες της Αφρικής, του Αιγαίου και της Ιταλίας. Φέτος προβλέπεται να ξεκινήσουν 15 με 17 σκάφη με προορισμό τα νησιά του Αιγαίου και ίσως κάποια για την Ιταλία. «Μια καλή χρονιά θα είναι αν μπορέσουμε να βγάλουμε 5-6 τόνους σφουγγάρια και εάν κάποιοι πάνε μέχρι την Ιταλία, μπορεί η παραγωγή να φτάσει τους 7-8 τόνους», λέει ο κ. Γεωργαντής και συμπληρώνει ότι «οι σφουγγαράδες, επειδή δεν βρίσκουν πάντα σφουγγάρια, βγάζουν και κανένα όστρακο για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν το μεροκάματό τους».
Ο κ. Παντελής Γεωργαντής είναι 51 χρονών και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Έχει χτυπηθεί από τη νόσο των δυτών, αλλά εξακολουθεί να βουτάει! Με το δικό του καΐκι ετοιμάζεται και πάλι για το ταξίδι στα νερά του Αιγαίου. «Είμαι δεμένος με τη θάλασσα και δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, όπως κάνουν και άλλοι που είναι και αυτοί χτυπημένοι από τη νόσο», υπογραμμίζει ο κ. Γεωργαντής, οποίος κυκλοφορεί με το μπαστούνι στη στεριά, αλλά μέσα στο νερό βρίσκει όλη εκείνη τη δύναμη που χρειάζεται «για να βγάλω το ψωμί της οικογένειάς μου», όπως λέει.
Έμειναν 120 βουτηχτές
Στην Κάλυμνο υπάρχουν τώρα περίπου 120 δύτες, που επανδρώνουν τα πληρώματα των σπογγαλιευτικών. Το γνωστό κλασικό σκάφανδρο έχει πλέον καταργηθεί και οι δύτες χρησιμοποιούν τον ναργιλέ, δηλαδή μια μέθοδο που ο σφουγγαράς κατεβαίνει στον βυθό με μάσκα και τροφοδοτείται με οξυγόνο με λαστιχένιο σωλήνα από κομπρεσέρ πάνω στο καΐκι. Όμως υπάρχουν ακόμη και δύτες όπως ο 70χρονος Γιώργος Σκυλλάς, ο οποίος βουτάει και σήμερα «γυμνός» μέχρι και 15-20 οργιές για να βγάλει κανένα σφουγγάρι ή όστρακο. «Από την ηλικία των 14 χρονών μέχρι και σήμερα έχω γίνει ένα με τη θάλασσα και μέχρι να με κρατούν οι δυνάμεις μου θα συνεχίσω τη δουλειά μου», λέει ο κ. Σκυλλάς, που δεν χάνει την ευκαιρία να μιλήσει και «για τα παλιά καλά χρόνια στην Κάλυμνο με τα πολλά καΐκια και τους θαρραλέους σφουγγαράδες».
ΠΑΡΑ ΤΑ 73 του χρόνια, ο κ. Αντώνης Καμπουράκης εξακολουθεί να φορά τακτικά τη στολή και να βουτάει στη θάλασσα για να βγάλει σφουγγάρια. «Μια ολόκληρη ζωή έχω περάσει στα καΐκια και από το σφουγγάρι έβγαλα χρήματα και μπόρεσα να φτιάξω από ένα σπίτι στις πέντε κόρες μου και να τις παντρέψω όλες», λέει με καμάρι ο κ. Καμπουράκης που κι αυτός τώρα είναι προβληματισμένος από την πορεία που ακολουθεί σήμερα η σπογγαλιεία στην Κάλυμνο και «τις συνήθειες πολλών νέων του νησιού που δεν βρίσκουν πια την απόλαυση και τη χαρά της ζωής στην παράδοση που είναι η αλιεία του σφουγγαριού, αλλά ακολουθούν άλλους δρόμους».
«Η γραφειοκρατία έκλεισε τη Σχολή Δυτών»
Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ της Σχολής Δυτών της Καλύμνου, που ήταν η μοναδική που λειτουργούσε στην Ελλάδα, είναι μια... πονεμένη ιστορία. «Έκλεισε εδώ και πέντε χρόνια για καθαρά απίστευτους γραφειοκρατικούς λόγους» αποκαλύπτει ο δήμαρχος του νησιού κ. Γιώργος Ρούσσος. «Το ελληνικό κράτος δεν μπόρεσε ποτέ ούτε να καταλάβει τη σημασία της Σχολής, ούτε να ξεμπλέξει από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας, αφού το υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία της, αλλά και ο επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν εγκρίνει την επιχορήγηση από τον Δήμο Καλύμνου» λέει ο δήμαρχος, ο οποίος εκφράζει τους φόβους του ότι «μια μέρα θα χαθεί οριστικά η σπογγαλιεία και η Κάλυμνος δεν θα είναι πλέον των νησί των σφουγγαράδων, επειδή η αδιαφορία και η κρατική στενοκεφαλιά δεν επιτρέπουν να φοιτήσουν νέοι στη Σχολή»...