Θαλάσσιοι εισβολείς
Απειλή για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και την παραγωγικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου είναι η εισβολή ψαριών, ασπόνδυλων και διαφόρων φυκιών από άλλες θάλασσες. Όπως έχει διαπιστώσει ο Υδροβιολογικός Σταθμός Ρόδου, μόνο στα Δωδεκάνησα έχουν εντοπισθεί τα τελευταία χρόνια πάνω από ογδόντα εξωτικά θαλάσσια είδη.
«Η Μεσόγειος- κυρίως η Ανατολική- είναι αποδέκτης βιολογικών εισβολέων», τονίζει η βιολόγος του Υδροβιολογικού Σταθμού Ρόδου κ. Μαρία Κορσίνι- Φωκά, η οποία παράλληλα υπογραμμίζει ότι «η εισβολή από αλλόχθονα είδη είναι μια συνεχής διαδικασία που εντατικοποιήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια και επιταχύνεται συνεχώς». Τα αλλόχθονα είδη στις ελληνικές θάλασσες προέρχονται από τον Ινδικό- Ειρηνικό Ωκεανό. Μάλιστα, η περιοχή της Νότιας Δωδεκανήσου ονομάζεται «Λεσεψιανή Επαρχία» της Μεσογείου, γιατί όλα τα είδη εισέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ που ανοίχθηκε το 1869 με την επίβλεψη του Γάλλου διπλωμάτη Φερδινάδ ντε Λέσεψ. Τα είδη αυτά εξαπλώνονται στη συνέχεια στο Νότιο και Κεντρικό Αιγαίο, και στην Κρήτη.
Για τις επιπτώσεις από την εισβολή των ξενικών ειδών στις ελληνικές θάλασσες γίνεται συνεχής έρευνα και το γεγονός παρακολουθείται από τον Υδροβιολογικό Σταθμό Ρόδου σε συνεργασία με επιστήμονες ερευνητικών κέντρων, ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων.
Εκτός από τους λεσεψιανούς μετανάστες υπάρχουν στο Αιγαίο και τροπικής προέλευσης ξενικοί οργανισμοί, που δεν έφτασαν μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, αλλά με τα πλοία από τα τροπικά νερά του Ατλαντικού. Όπως αναφέρει στη μελέτη της η κ. Κορσίνι- Φωκά, το 10% της ιχθυοπανίδας στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο αποτελείται από ξενικά είδη, ενώ 28 είδη ψαριών έχουν προέλευση από Ινδικό- Ειρηνικό Ωκεανό και 3 από Ατλαντικό.
Επισημαίνεται ότι μόνο τα 4 έχουν εμπορικό ενδιαφέρον: ο άσπρος γερμανός (Siganus rivulatus), ο μαύρος γερμανός (Siganus lyridus), ο λούτσος με τη χρυσή λωρίδα (κουτσομουρόλουτσος) και η στρογγυλοσαρδέλα. Τα υπόλοιπα ψάρια υπάρχουν, μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, αλλά απορρίπτονται γιατί δεν έχουν εμπορική σημασία- σ΄ αυτή την κατηγορία ανήκει η φιστουλάρια (που ονομάζεται και τρομπέτα)- ή είναι επικίνδυνα για την υγεία όπως είναι ο τοξικός λαγοκέφαλος (Lagocephalus sceleratus). Το συγκεκριμένο ψάρι ανήκει στην οικογένεια των τετραοδοντίδων και απαγορεύεται η κατανάλωσή του, όπως και όλων των άλλων ψαριών τα οποία ανήκουν στην ίδια οικογένεια, ή γιατί είναι μικρό το μέγεθός τους, σκληρό το κρέας τους ή έχουν κακή γεύση.
Και ασπόνδυλα
Όμως, εκτός από τα ψάρια και τους πλαγκτονικούς οργανισμούς, στην περιοχή του Αιγαίου έχουν εντοπιστεί και πολλά εξωτικά είδη ασπόνδυλων, δηλαδή μαλάκια (όστρακα), καρκινοειδή (γαρίδες, αστακοί, καραβίδες) και εχινόδερμα (αχινοί, αστερίες) που έχουν εγκατασταθεί στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η κ. ΚορσίνιΦωκά αναφέρει στη μελέτη ότι εδώ και 2-3 χρόνια ψαρεύεται και εμπορεύεται στην περιοχή της Ρόδου ένα λεσεψιανό κεφαλόποδο, το σουπιοκαλάμαρο (Sepioteuthis lessoniana) που εντοπίστηκε για πρώτη φορά πριν από 8 χρόνια στα τουρκικά παράλια